Prometheus

Yönetmen: Ridley Scott
Yazar: Jon Spaihts ve Damon Lindelof
Oyuncular: Noomi Rapace, Michael Fassbender, Charlize Theron, Idris Elba, Guy Pearce
Tür: Aksiyon|Korku|Bilim Kurgu
Yapım yılı: 2012
Süre: 124 dk.
Ülke: ABD
Dil: İngilizce
IMDb puanı: 7.3/10

Burada yeni yazı yayınlanmayalı uzun süre oldu, değil mi? Şu sıralar yoğunluk sebebiyle Çavlan da ben de bir şey yazamadık. Ayrıca eski yazılara bıraktığınız yeni yorumları cevaplayamasak da hepsini okuyoruz, yani merak edenler için hâlâ yaşıyoruz ve burayı bırakmadık :)

Alien serisinin ikinci filminden sonra gelen ve -bence- Alien evrenini pek de bir yere taşıyamayan devam filmlerinden sonra (ki sevenleri alınmasın ama Alien vs Predator gibi saçmalıkları hiç saymıyorum bile), Prometheus baştan beri farklı ve yeni bir şeyler sunacağının sinyallerini veriyordu. Herkes adına konuşamam elbet ama orijinal Alien’ın hayranlarından biri olarak yıllar geçmesine rağmen aynı şeyi anlatan Alien filmlerinden tek sıkılan ben değilimdir muhtemelen. Bilmeyenler için özet geçersek: Prometheus, ilk “Alien” filmini yöneten Riddley Scott’un yönettiği ve yine bu filmdeki evrende (fakat daha önceki bir zaman diliminde) geçen bir bilim kurgu filmi. Bir yandan Alien'da cevaplanmadan bırakılmış ve merak ettiğimiz gizemlere (lv426, derelict ship, space jockey) değinirken, diğer yandan işlediği konuyla seriden ayrılan, kendi başına izlenebilecek ve değerlendirilebilecek bir film.

Konuya gelirsek: Elizabeth Shaw ve Charlie Holloway adlı iki bilim insanı, dünyanın farklı yerlerinde yaptıkları kazılarda, farklı zamanlarda yaşamış ve birbiriyle iletişim halinde olmadığı bilinen birçok medeniyetin duvar yazıtlarında şaşırtıcı bir şekilde hep aynı simgeyle karşılaşmıştır. Varsayımları, bu simgenin, uzak bir galakside yer alan ve dünyamıza çok benzeyen bir gezegenin denk geldiği bir noktayı gösteren bir koordinat olduğu ve insanları yarattıklarını düşündükleri ırkın da buradan geldiğidir (“Tanrıların arabaları”nı hatırlayan oldu mu?). Weyland Industries’in de kendilerine destek vermeleriyle birlikte, “nereden geldik?”, “neden varız?”, “amacımız ne?” gibi varoluşsal sorularını karşılaşmayı umdukları yaratıcılarına sormak üzere bu gezegene doğru yola koyulurlar. Bundan ötesini merak ediyorsanız gidip görmenizi tavsiye ediyorum, yazıda da olabildiğince filmden örnek vermemeye çalışacağım izlemeyenleri düşünerek.




Prometheus’un en etkileyici yönü açık arayla atmosferi. Ridley Scott’un ekibi, Giger’ın tasarımlarıyla hayat bulan klasik Alien karanlığını tekrar geri getirmekle kalmayıp, bu filme özgü hoş bir görsel dil ortaya çıkarmış ve bunun etrafında yeni ve inanılır bir dünya inşa etmeyi de başarmış. Hepsi birbirine benzeyen ve teknoloji demosu gibi duran filmlerden sonra ilaç gibi geldi bana açıkçası. Özellikle filmin açılışı, yıllar boyunca hatırlanacak bir görselliğe sahip, bu açıdan nasıl ki Blade Runner ve Alien gibi filmler hemen belli tarzları akla getiriyorsa, Prometheus da o seviyeye çıktı benim gözümde görsellik konusunda. Film boyunca da, bu atmosferin içindeki yepyeni bir dünyayı keşfetme duygusunu, yolculuğa çıkan geminin ekibiyle birlikte yaşıyor insan. Keşif ve beraberinde gelen bilinmeyenin yarattığı tedirginlik duygusu, ilk Alien filmlerindeki saflığıyla yakalanmış diyebilirim.

Filmin beni en çok hayal kırıklığına uğratan tarafı ise sırf zamanı gelince ölmesi için tasarlanmış ve başka bir işe yaramayan yüzeysel karakterler ve bir yere bağlanmayan olaylarla bezeli senaryosu oldu. Öyle büyük beklentilerle gittiğim için falan değil; sadece bu çaptaki bir Ridley Scott filminde bunu beklemediğim için şaşırdım. Oysa en baştan yazarlardan birinin Lost'un Damon Lindelof'u olduğunu bilseydim hazırlıklı olurdum sanırım. Bütün sorunları ona bağlamam doğru olmaz belki ama Lost ve sonrasında bu adamın tarzına bir kere aşina olup diğer işlerinde de benzer gudiklikleri görünce insan ister istemez önyargısına hakim olamıyor. Prometheus çok daha iyi olabilecek potansiyele sahip olduğunu her saniye size hissettirirken o potansiyel bir türlü gelmiyor, birinci yarıyla başlayan merak dalgası ikinci yarıda giderek azalıyor ve film bitmeye yaklaşırken insan kendini ortaya atılmış büyük sorular ("insanlığı kim neden yarattı?" gibi) yerine "yanlış tarafa koşmuyorlar mı?", "bu tip neden böyle davranıyor şimdi?", "bu adam şekil olsun diye mi saklanmış bu kadar zaman" gibi alakasız şeyleri düşünürken buluyor. Senaryo yazarları, ilk filmin üzerinde ilerlediği şablondan oldukça ödünç almışlar, birçok sahne ilk filme gönderme niteliğinde hazırlanmış ve bu çok belli, bu nostaljik öğeler güzel de geliyor kabul etmek gerekirse, ama anlatılan yeni hikaye ve bununla beraber ortaya atılan sorular orijinal Alien'ın basit hikayesiyle ve akışıyla kıyas kabul etmeyecek ağırlıkta oldukları için, bu kurgu içinde ne bu büyük sorular hakkıyla irdelenebiliyor, ne de aksiyon ve heyecan hissi, ilk iki filmdeki kadar saf ve yoğun bir şekilde verilebiliyor.



Bütün bu dediklerime rağmen, Prometheus’a kötü bir film de diyemiyorum. Sunduğu atmosfer göz önüne alındığında uzun süredir izlediğim filmlerde özlemini duyduğum şeyi tekrar yakalamış Prometheus; sadece şov yapmak için hazırlanmış görsellerden ibaret olmayan, orijinal bir tadı var filmin, ilginç ve bilinmedik bir dünyaya girdiğiniz hissini yaşatabilmeyi başarıyorlar yine. Böyle durumlarda, bir filme puan verme aktivitesinin (ki bunu biz de bu blogda yapıyoruz) anlamsızlığı iyice ortaya çıkıyor. Sorunlu senaryosunun karşısında, şu günlerde çok az filmin yapabildiği şekilde kendine has bir atmosfer oluşturup sunan (ve bunu orijinal “Alien”daki atmosferi tamamen kopyalayarak değil, bu filme özgün ve yeni bir şekilde yapan) bir filme bunların ortalamasını alıp ortalama bir not vermek insana garip geliyor. Prometheus, bence ortalama bir film değil ve ben her şeye rağmen keyif alarak ve neler olacağını merak ederek izledim. Belki her şeyiyle beğenmedim ama bunun izlediğim yapımın tüm keyfini alıp götürdüğünü söyleyemiyorum, tam tersine yıllar sonra tekrar aynı heyecanı yaşamak güzel geldi. Kendi içinde daha bütünlüklü olduğu için yüksek puan verdiğim birçok filme (mesela Aliens’ın da yönetmeni olan James Cameron’un Avatar’ına) göre daha çok keyif aldım, çünkü özlediğim fakat uzun süredir filmlerde bulamadığım özel bir şeyler vardı Prometheus’ta. Bu yüzden not veremeden bırakıyorum. Siz yine de izleyip kararınızı kendiniz verin derim. Alien hayranları film geldiğinde çoktan gitmiştir diye tahmin ediyorum, ama siz onlardan değilseniz ve yabancı bir gezegende karanlık dehlizlerde bir grup bilimadamıyla keşfe çıkma ve bilinmeyen bir medeniyeti araştırma fikri sizi heyecanlandırıyorsa tavsiye ederim.

Ayrıca merak edenler, filmdeki şirket için hazırlanmış olan web sitesine şuradan ulaşabilir.