Perfume: The Story of a Murdeder

Yönetmen: Tom Tykwer
Yazar: Andrew Birkin, Bernd Eichinger ve Tom Tykwer (senaryo), Patrick Süskind (roman)
Oyuncular: Ben Whishaw, Alan Rickman, Rachel Hurd-Wood ve Dustin Hoffman
Tür: Dram|Fantastik
Yapım yılı: 2006
Süre: 147 dk.
Ülke: Almanya|Fransa|İspanya|ABD
Dil: İngilizce
IMDb puanı: 7.5/10
Çavlan'ın puanı: 8/10
Umut'un puanı: 8.5/10

Patrick Süskind'in Koku'sunu okuyalı yıllar oldu ama romanı (sadece genel hatlarıyla da olsa) hatırlıyorum, özellikle de bende uyandırdığı hisleri. Bu nedenle bir sinema uyarlaması olduğunu ilk duyduğumda biraz önyargılı yaklaştım; kitaptaki en önemli şey -adı üzerinde- kokuyken, kokulara dair birbirinden etkileyici tasvirlerin sinema diliyle, ses ya da görüntü yoluyla aktarılabilmesi imkansıza yakın değil de neydi? Ama bir şekilde yapmayı başarmış bunu bu film. Kusursuz bir uyarlama değil, hikayenin ve karakterlerin derinliğiyle hikayenin mitolojik kısımları uçmuş gitmiş, yani "kitabı mı okuyayım, filmini mi izleyeyim?" diye sorsanız kesinlikle önce kitap derim, yine de eli yüzü düzgün bir uyarlama bana göre. Beni en çok rahatsız eden -bu tür filmlerde genelde olduğu gibi- olayların Fransa'da geçmesine, karakterlerin de Fransız olmasına rağmen, filmin İngiliz aktörlerle çekilmesi, karakterlerin aralarında İngilizce konuşmaları oldu. Ama bu bir Fransız prodüksiyonu olsaydı Alan Rickman kadroda olamazdı diyip fazla kurcalamadan bırakmak en iyisi belki de.

Perfume: The Story of a Murderer (Koku: Bir Katilin Hikayesi) yeni bir film değil, uyarlandığı meşhur kitapsa 1985 yılında yazılmış, yine de aşina olmayanlar için konusuna kısaca değinirsek: Kahramanımız, 18. yüzyıl Fransa'sında sefalet, açlık, lağım kokuları ve pisliğe doğan Jean-Baptiste Grenouille. Bir yetimhanede büyüyen, herkesten uzak duran, zor ve sevgisiz bir çocukluk geçiren Grenouille'in en büyük tutkusu, kokulardır. İnsanüstü bir koku alma yeteneğine sahiptir Grenouille, isimlerini bilmese de şehirdeki binlerce kokuyu uzaktan alır. Ergenlik çağında şehrin en büyük tabakhanesinin başındaki adama satılır, iş için şehre indiği bir gün erik satan kızıl saçlı, gencecik bir kızın kokusunun büyüsüne kapılır ve onu takip etmeye koyulur. O zamana dek iyi koku-kötü koku gibi bir ayrımı, derdi olmamış, etrafında duyduğu kokuları sadece koklamış ve olduğu gibi kabul etmiştir, erikçi kızın kokusuysa güzel bir kokunun ne kadar güçlü, ne kadar baş döndürücü olabileceğini gösterir ona. Bu yeni keşfinin sarhoşluğuyla kıza biraz fazla yaklaşır Grenouille, birden başını çevirip onu fark eden kız korkuyla çığlık atmak ister, Grenouille ses çıkmasın diye kızın ağzını kapatır, fakat çok da bilinçli olmadan biraz fazla ve biraz uzun kapatır, bir de bakar ki erikçi kız cansız bir bedene dönüşmüş kollarında. Kızı doya doya koklayabilmek için artık önünde hiçbir engel kalmadığını düşünür ve hevesle koklama işlemine girişir Grenouille, fakat büyük bir hayalkırıklığıyla o muhteşem kokunun hızla uçup gittiğini, her yeri soğuk ölüm kokusunun kapladığını fark eder. O noktadan itibaren yeni bir amaç edinir Grenouille: bu olağanüstü kokuyu sonsuza dek elinde tutacak bir yol bulmak; ancak genç, güzel ve bakire kızların yaydığı o kokuyu bir şekilde bedenlerinden çıkarmak, şişelemek ve kalıcı kılmak. Gerçek güzelliğin kokusunu yakalayarak dünyanın en güzel parfümünü, koklayan insanı kendinden geçirecek parfümü yapma hayalleri böyle doğar. Bunun için de, hızla gözden düşmekte olan, fakat parfüm endüstrisinin bir zamanki efsanelerinden İtalyan parfümcü Giuseppe Baldini'nin yanında çırak olarak çalışmaya başlar.

Filmin yönetmeni, Run Lola Run ve Heaven gibi filmlerden tanıdığımız, yakın zamandaysa gelecek hafta gösterime girmesi beklenen David Mitchell romanı Bulut Atlası'nın (Cloud Atlas) beyazperde uyarlamasının yönetmen koltuğuna oturmuş Alman yönetmen Tom Tykwer. Perfume'un senaryosuna ve müziklerine de katkıda bulunan Tykwer'ın, baş kahramanının iç dünyasına küçük bir bakış atabilmek için dış sesten (anlatıcı: John Hurt) yardım aldığı sahnelere rağmen, Perfume temelde diyaloglara değil de görselliğe dayalı bir film. Grenouille'yi asla tam olarak anlayamıyoruz belki ama iki buçuk saat boyunca gözlerimizi ondan alamıyoruz, zaten özü itibariyle anlaşılabilecek bir karakter de değil Grenouille. Kendi kokusu, yani ruhu olmayan, diğer seri katil filmlerindeki katillerin aksine "içinde bir yerlerde küçük bir parça da olsa insanlık" barındırmayan bir adam. Filmin kendisi için de aynı şeyi söylemek mümkün belki – o kadar karanlık bir film ki, baş kahramanını yöneten hastalıklı obsesyon o kadar güçlü ve onu öylesine kaplıyor ki, diğer insani duyguların hiçbirine yer kalmıyor, sonuç olarak insana mutluluk veren filmlerden biri olamıyor Perfume; gayet de tiksinti ve hatta korku içinde izleyeceğiniz, ama ne olursa olsun, gözlerinizi ayıramadan izleyeceğiniz bir film.

(Filmin sinematografisi bir harika. Şimdi karşılaşacağınız görsel bombardımanının nedeni odur.)