Koleksiyoncu

Frederick ve Miranda'yı anlatır Koleksiyoncu. Frederick, gişe memurluğu gibi bir işi olan, çekingen, eğitimsiz, asosyal ve içe dönük bir kelebek koleksiyoncusudur. En büyük tutkusu kelebekleri olan bu genç adam, uzun süredir Miranda isimli bir resim öğrencisini takip etmektedir. Kızın okulu Frederick'in çalıştığı yerin hemen karşısındadır, Miranda'yı bu şekilde görmüş, bu şekilde "aşık" olmuştur. Romanın başlarında futbol bahislerinden büyük miktarda para kazanır Frederick, o kadar ki, kazandığı para işini bırakmasına ve kırsalda büyük, her şeyden uzak bir kır evi almasını sağlar. Miranda'yı kaçırır ve onun için hazırladığı, yaşanılacak bir alan haline getirdiği kır evinin bodrumuna götürerek kızı hapseder. Miranda, koleksiyonunun en nadide parçası olacaktır.

Fakat işler umduğu gibi gitmez, Miranda kanlı canlı, gerçek bir insandır ne de olsa, koleksiyonunu yaptığı kelebeklerden biri değil. Miranda'nın odasını, onun hoşuna gidecek resim malzemeleri ve kitaplarıyla donatmış olması (tıpkı bir insanın, bir sokak köpeğine yiyecek vererek sevileceğini düşünmesi gibi) Miranda'nın onu sevmesi için yeterli değildir ve Miranda'nın gözünde Frederick her zaman acınılacak ve iğrenilecek bir zavallı olarak kalacaktır.

Bu noktadan itibaren iki karakterin savaşına dönüşür roman; gardiyan ve tutsak, saf taliple talibinden tiksinen güzel, tahsilsiz alt sınıf temsilcisiyle üniversiteli, kültürlü orta-üst sınıf temsilcisi, gözlemciyle yaratıcı, ve ezenle ezilenin rolleri değişir: hayatı boyunca ezilen Frederick, artık diğer taraftadır. Büyük bir hazla Miranda'yı (ve onun temsil ettiklerini) ezmeye girişir, fakat Miranda onun efendiliğini kabul etmiyor, ona küçümseyerek bakmaya devam ediyordur. Onu esir eden bu zavallı adamdan üstün görüyordur kendini. Fakat odanın anahtarı (ve ipler) Frederick'tedir. Miranda neye inanırsa inansın, Frederick sınıfsal ve kültürel olarak ondan ne kadar altta olursa olsun, kendisiyle ilgili her karar artık Frederick tarafından verilmektedir, aralarındaki ilişkide güç Frederick'tedir.

John Fowles'ın tüm eserlerinde olduğu gibi, Koleksiyoncu'yu bu kadar etkileyici yapan etkenlerden biri, hikayenin anlatılış şekli. Kitabın ilk bölümü Frederick'in bakış açısından, ikincisi ise, Miranda'nın günlüğü formunda kızın bakış açısından anlatılıyor. Frederick'in gerçeklik ve mantıktan tamamen kopmuş hali, Miranda'nın daha coşkulu, sorgulayan sesiyle çelişiyor. Fowles'ın birbirinden bu kadar farklı iki ses yaratabilmiş olması, bu romanın en büyük başarılarından. Karakterlerini birbirinin karşısına koyarak, okuyucunun farkına varmadan bu karakterlerden birini seçerek taraf tutmasına neden oluyor yazar. Dışarıdan bakan birine karakterleri tanıtıp durumu anlatırsanız, onun bir saniye bile düşünmeden vereceği bir karar bu. Ama elbette Fowles işin bu kadar kolayına kaçmıyor: Miranda her şeyiyle öyle çok sevilesi falan olmadığı gibi, Frederick de tek boyutlu, derinleştirilmemiş bir 'kötü adam' değil. Bir canavar belki, ama sevgi yoksunu, yalnız, acınası bir canavar. Miranda ve Frederick'in hem fiziksel, hem entelektüel irade savaşı -ve altmetin olarak sınıf savaşı-, yazar tarafından iki karakterin de anlatımına yer verilmesiyle son derece ilgi çekici hale getirilmiş.

Kitabın sonu trajik, ama gerçeklik kavramının da mükemmel bir yansıması aslında. Frederick'in değişmesine imkan yok, kitabı okurken gizli gizli umut etmiş olan okurun yüzüne bir tokat gibi çarpıyor bu gerçek, ama iyi de oluyor. Biz ne kadar değişmesini istesek de, Frederick neyse o sonuçta, bize ta ilk sayfadan söylendiği gibi.

Frederick Koleksiyoncu'da otoriteyi simgeler. Ama zorbaca kazandığı gücü, bilinçli bir kötülükten çok, insanlığı aşağılık bir hale indirgeme eğiliminden türemiştir. Koleksiyoncu, bir Büyücü ya da Fransız Teğmenin Kadını değil, ama Fowles okumaya yeni başlıyorsanız çok iyi bir seçim. Zaten Fowles'ın basılan ilk kitabı. Bu romanı sadece bir gerilim ya da suç romanı olarak görmek hata olur; her şeyden önce bir iktidar hikayesidir Koleksiyoncu.