Şahane Hatalar

Macera Tüneli serisini hatırlayan var mı? Benim çocukken en sevdiğim kitaplardandı, orijinal adı Choose your own adventure (kendi maceranı kendin yarat) olan serinin hikayeleri düz bir çizgide ilerlemez, bölümlerin sonunda önümüze yol ayrımları sürerdi; "Eğer kasabaya geri dönecekseniz sayfa 13'e, yarım saat daha etrafı kolaçan edecekseniz 47'ye geçin" gibi. Kararları okuyucu, yani biz verirdik ve serüvenimizin sonu buna göre biçimlenirdi - her kitabın en az 20 sonu olurdu. Geçen hafta kendi maceranı kendin yarat kitaplarının yetişkinler için olanını keşfedince çok sevindim çünkü süper çerez-eğlencelik görevi gören, üstelik çok kısa aralıklarla elinize alıp bırakabileceğiniz bir türe giriyor Şahane Hatalar. Konusuysa bir hayli ilginç: Hayat.

Birkaç yıl önce internette gezinirken Alter Ego isminde text-based ve online bir browser oyununa rastlamıştım. Tagline'ı "Ya hayatınızı tekrar yaşama şansınız olsaydı?" olan oyun "İşler birazcık farklı gitseydi yaşamınız nasıl olurdu diye merak ettiniz mi hiç?" sorusuyla açılıyor, bir dizi soru sorarak ilerliyordu - hem de sorular, daha annenizin karnında bir cenin olduğunuz zamandan başlıyordu. Verdiğiniz yanıtlar da siz çok da farkına varmadan karakterinizi ve yaşayacaklarınızı belirliyordu. İşte Şahane Hatalar, bildiğimiz Macera Tüneli kitaplarını alıp Alter Ego'yla birleştiriyor ve ortaya okuma şeklinize bağlı olarak 6 saatte de, 15 dakikada da bitirebileceğiniz 600+ sayfalık bir kitap çıkarıyor. Üstelik -kapağında yazdığı gibi "sayısız" ya da basında geçtiği gibi 150 olmasa da- tam 96 farklı sonu var (evet, üşenmedim saydım).

Şahane Hatalar'ın başında, 18 yaşında, gençliğinin baharında, liseden yeni mezun olmuş bir genç kızın yerine geçiyoruz. Daha ilk sayfadan vermemiz gereken bir karar var: Erkek arkadaşla bir ev kiralayıp üniversiteye mi gitmeli, tek başına ve sırt çantasıyla plansız bir yolculuğa mı çıkmalı? Bundan sonra iki sayfada bir çok çeşitli durumlarda karar vermemiz isteniyor ve bir kitapta onlarca hayat yaşıyor, akla gelebilecek hemen her şeyi deniyoruz. Tek başınıza Avrupa yolculuğuna çıkmak, çok şişmanlayıp şişmanlar için özel bir web sitesi açmak, uyuşturucu bağımlısı olmak, sizi döven kocanızın kurban rolünde olacağı kusursuz cinayeti planlamak, üniversitede sanat okuyup çok sanatsal işler yapmak, ölüp gece gündüz uçsuz bucaksız bir Jerry Springer şovundan ibaret olan cehenneme postalanmak, çok gizli bir rahibe topluluğuna katılıp onlar adına kadın düşmanları ve sağcı pislikleri dünyadan tek tek temizlemeye başlamak, oğlunuzu bir başka erkekle evlendirmek, insani gelişim kuruluşunda süper işler yapmak, size tecavüz eden adamı olaydan bir yıl sonra cebinizde bir silah taşırken bulmak, kredi kartı dolandırıcılığından hapse girmek, hayatınızın aşkını bulup (ve o kadın olduğu için lezbiyen olup) onunla bir yastıkta kocamak, İzlanda'da köyün cadısı olarak nam salacağınız bir yaşam sürmek, dini bir tarikata katılıp seks kölesi olmak, evlenip çoluk çocuğa karışmak ve Rusya'ya taşınmak, dünyaca ünlü bir yazar olmak, down sendromlu oğlunuzun fok balıklarıyla nasıl bu kadar iyi iletişim kurabildiğinin sırrını çözmek, orkide çiftlikleri ve sinekkuşu sığınakları açmak ve aklınıza gelebilecek hemen her farklı şekilde ölmek, yetmezmiş gibi bir de ölümden sonra neler olduğunu görmek, bunların tümü ve daha fazlası geliyor başınıza.

Genel olarak okuması ve sayfalarının arasında dolanması, sonra bırakıp birkaç günlüğüne unutması ve sıkıcı bir yolculukta tekrar alıp içine dalması çok keyifli olsa da, eleştirebileceğim iki noktası var kitabın. Birincisi, 20'li yaşlara uzun uzun bölümler yazılmışken, çoğu bölümde orta yaşlılığın hızla (ve ölmeyecek kadar şanslıysanız, yaşlılığın jet hızıyla) geçmesi. Bana zayıf gelen diğer nokta da işin serüven kısmının az, pembe dizi kıvamındaki entrika kısmının bol tutulmuş olması ki okurken yüreğiniz hop oturup hop kalkıyor "şimdi hangi korkunç olay gelecek başıma," diye. Yine de yazarın hakkını çeşitlilik ve hepsi de birbirinden çok farklı olay ve insanları gözlemleyişindeki doğruluk yönü bakımından teslim etmek lazım. Kitabın Türkçesini de pek beğenmedim, birebir ve özensizce yapılmış bir çeviri, mesela karakterim bir noktada sevgilisiyle çeşitli barlarda ve suşi restoranında "sevişti", bir başka hayatında da "yatak tulumu" diye bir şeyin içinde uyudu.

İlgilenenlere: Heather McElhatton'ın orijinal adı Pretty Little Mistakes olan bu kitabın ardından yayınladığı Millon Little Mistakes yine aynı teknikte yazılmış bir kitapmış, bu sefer piyangodan 22 milyon dolar kazanıyor ve o parayla ne yapacağımıza karar veriyormuşuz. O da çıksın buralarda, biraz da piyangodan zengin olma hayalleri kuralım :)